🚶♀️ „Walkability” – czyli o możliwości chodzenia. Termin ten odnosi się do cech środowiska fizycznego, które umożliwiają i wspierają poruszanie się pieszo. Jest on stosunkowo nowy – podobna problematyka nie zaistniałaby w dziedzinach badających jakość życia, takich jak zdrowie publiczne czy psychologia środowiskowa, gdyby nie postępująca urbanizacja i motoryzacja społeczeństwa.
Spacerować czy wręcz maszerować możemy w różnych kontekstach rozróżnianych przez badaczy. W celach praktycznych udamy się na własnych nogach do pracy, sklepu spożywczego czy też po dziecko do przedszkola. W celach rekreacyjnych przejdziemy się po parku bądź przebiegniemy wzdłuż drogi. Czynniki wiążące się z decyzją o pójściu gdzieś pieszo to między innymi gęstość zabudowy, łączność ulic, estetyka otoczenia oraz odległość istotnych punktów (sklepów, szkół itp.) od miejsca zamieszkania. Znaczące jest też poczucie bezpieczeństwa jednostki w danej okolicy.
A po co się tak rozdrabniać? Znakiem obecnych czasów jest często praca przy biurku przeplatana pośpiechem wynikającym z przepychu czy to obowiązków, czy to przyjemności. Natomiast charakterystyka przestrzeni miejskich jest zauważalnie związana z ogólną aktywnością fizyczną ich mieszkańców. Znaczące jest w tej sytuacji umożliwienie społeczeństwu naturalnego ruchu, który wpisywałby się w grafik przeciętnego obywatela i obywatelki, w którym nie raz brak przestrzeni na celowe ćwiczenia.
Aby móc trafnie porównywać i jednolicie oceniać właściwości infrastruktury we wspomnianej perspektywie, opracowano kompleksowe wskaźniki możliwości przemieszczania się pieszo w danym sąsiedztwie. Jednym z najczęściej spotykanych w literaturze wskaźników jest tzw. „walkability index” opracowany przez Franka i współpracowników z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie. Obejmuje on cztery składniki: gęstość zabudowy (stosunek jednostek mieszkalnych do powierzchni terenu), gęstość komercyjną (stosunek powierzchni sklepów do powierzchni terenów sklepowych), różnorodność użytkowania gruntów (obecność mieszkań, sklepów, biur itp. w jednym obszarze) oraz łączność ulic (stosunek ilości skrzyżowań do powierzchni terenu). Ruchowi pieszemu w celach praktycznych sprzyjają kolejno większe zagęszczenie ludności, większa różnorodność użytkowania terenu, liczne skrzyżowania oraz większe zagęszczenie komercyjne, sugerujące rzadszą obecność rozległych parkingów i terenów wyłączonych ze swobodnego ruchu.
Zapewnienie przestrzeni sprzyjających nie tylko pieszym, ale też rowerzystom i innym niezmotoryzowanym podróżnikom, jest kluczem do skutecznej promocji aktywności fizycznej i dekarbonizacji transportu. Możliwość przemieszczania się pieszo jest więc bezpośrednio związana ze zdrowiem zarówno fizycznym jak i psychicznym – ruch nie jest w końcu obojętny dla naszego samopoczucia i sprawności intelektualnej. Warto o niego dbać na każdym poziomie, również podczas planowania całych miast bądź ich dzielnic.